Белліт аднаго жыцця. Ганна Севярынец
Персанальны спіс найважнейшых беларускіх кніг ад настаўніцы і літаратуразнаўцы Ганны Севярынец для экспертнага галасавання ў межах праекта «Журнала» «Нашы першыя 500».
Я доўга разважала, як адказаць на пытанне пра найважнейшыя кнігі беларускай літаратуры. З выгляду яно простае – але з тых пытанняў, якія вымушаюць цябе акуалізаваць усе свае веды і развагі напоўніцу.
Назваць пяць самых значных твораў за пяцьсот год вельмі складана – трэба вельмі добра ведаю усю беларускую літаратуру ад пачатку да канца. Каб назваць пяць самых значных кніг – менавіта кніг, а не твораў, то бок ацаніць увесь выдавецкі комплекс, працу ўсіх людзей, якія спрычыніліся да артэфакту – проста не хапае ведаў.
Таму я вырашыла назваць пяць беларускіх кніг са сваёй хатняй бібліятэкі, якія на сёння з’яўляюцца тымі самымі метафарычнымі Скарынавымі Бібліямі, праз якія для мяне адкрываецца беларускі сусвет. Падкрэслю: я маю на ўвазе менавіта кнігі, а не творы.
Першай назаву двухтомнік Леаніда Маракова «Галоўная вуліца Мінска», выдадзеную «Мастацкай літаратурай». У гэтай кнізе спалучыліся фантастычная праца даследчыка, скрупулёзная праца рэдактара, натхненне тых, хто гэтыя двухтомнікі вярстаў і афармляў і, відавочна, скарыстаныя сучасныя выдавецкія магчымасці.
Другой – адну з кніг серыі «Беларуская мемуарная бібліятэка» выдавецтва «Лімарыус», укладзеную Міхасём Скоблам: «Мікалай Улашчык. Даць народу гісторыю». Я маю дома ўсе кнігі гэтай выдатнай серыі, і назвала б яе ўсю, але вылучу менавіта «Даць народу гісторыю» – за тое, што яна можа стаць паўсядзённым чытаннем і для даследчыкаў, і для настаўнікаў-студэнтаў, і для самага шырокага кола чытачоў, настолькі полівалентна яна зроблена і па змесце, і па каментарах.
Трэцяй – гэта не месца ў рэйтынгу, а проста парадак пераліку – хочацца назваць кнігу, выдадзеную Інстытутам беларусістыкі ў Вільне супольна з Беларускім гістарычным таварыствам у Беластоку і ўкладзеную Алесяй Бабарэкай, Ганнай Запартыкай і Віктарам Жыбулем. Гэта збор твораў нашага выбітнога крытыка Адама Бабарэкі, у які ўвайшлі як раней друкаваныя, так і не друкаваныя крытычныя творы, лісты, нататкі, мастацкія вопыты, вялікі корпус архіўных дакументаў і рэдкія фотаздымкі. Кніга гэта каштоўная і сваім зместам – і той неверагоднай даследчыцкай працай, якая за ёй стаіць.
Чацвертая кніга ў гэтым далёка няпоўным спісе – збор твораў Міколы Равенскага, выдадзены «Тэхналогіяй» і падрыхтаваны БІНІМам і Беларускай Капэлай. Здавалася б – ноты й ноты, але як часта даводзіцца мне звяртацца да гэтага выдання, ў якім надрукаваныя сотні беларускіх песен, якія некалі збіраў у этнаграфічных экспедыцыях наш выдатны кампазітар! Рэдка мне ў маім фартэпіянным юнацтве пападаліся так добра выдадзеныя і – што вельмі важна – навукова адкаментаваныя ноты.
Пятая пазіцыя самая складаная, бо кніг, якія хацелася б яшчэ згадаць, вельмі шмат, а выбраць трэба адну. Назаву адну з покетбукаў серыі «Мая беларуская кніга», якую выдае «Поппури». Можа, гэта й не самае выкшталцонае выданне – танная папера, мяккая вокладка – але як гэта важна: мець магчымасць набываць беларускія кніжкі танна. У мяне няшмат, але ёсць выданні з гэтай серыі, з іх таксама складана выбраць, я іх усе люблю. Але назаву «Зэльманцаў» Майсея Кульбака.
Ці «Венеру» Алеся Адамовіча? Ці «Пошукі будучыні» Кузьмы Чорнага? Выбірайце самі, якую з іх палічыць названай. Кожная варта згадкі.
Чытайце таксама:
Цалкам спіс 50 найважнейшых беларускіх кнігі паводле экспертаў «Журнала» можна пабачыць тут.
Мы таксама прапануем кожнаму прогаласаваць за найважнейшыя беларускія кнігі ўсіх часоў у нашым народным галасаванні «Нашы першыя 500». Далучайцеся!
Комментировать