Арт

Альгерд Бахарэвіч. Мае дзевяностыя

3738 Альгерд Бахарэвіч

Альгерд Бахарэвіч. Фота: Юлія Цімафеева

 

«Журнал» пачынае публікацыю новай кнігі Альгерда Бахарэвіча. Чытайце яе першую частку.

Дзевяностыя гады мінулага стагодзьдзя: такія нядаўнія і такія далёкія. Ці заслугоўваюць яны настальгіі? Якім быў Менск у тую раніцу беларускай незалежнасьці? Якімі мы былі тады? Што сьпявалі, пілі, як любілі – і аб чым марылі?

Вядомы пісьменьнік Альгерд Бахарэвіч, маладосьць якога прыпала акурат на гэты «ліхі» час, рэканструюе яго ў сваёй новай, шчырай і наскрозь аўтабіяграфічнай кнізе. Апошнія канвульсіі СССР вачыма вучня сярэдняй школы, вольнае студэнцтва, беларускі панк-рок, маленькая літаратурная рэвалюцыя, драмы і камэдыі прыватнага жыцьця – найноўшая гісторыя краіны праз гісторыю сталеньня асобы. Чытайце ў «Журнале» ад сёння – і далей шточацвер!

Разьдзел першы. 2018

Найлепшы час для памылак

Цяпер мне сорак тры.

Зь дзесяці галоўных хрысьціянскіх запаветаў я парушыў роўна палову. Думаю, на гэтым пакуль што варта спыніцца. Ня буду ўдакладняць, якімі менавіта божымі законамі я пагрэбаваў – важна тое, што ўсе пяць былі парушаныя яшчэ ў 90-я.

Менавіта на гэтыя гады і прыпала мая маладосьць.

Маладосьць існуе, каб рабіць памылкі. Каб экспэрымэнтаваць над сабой і іншымі, рызыкаваць, бунтаваць і… І, што зробіш: неўпрыкмет прыцірацца да сьвету. У маладосьці падаецца, што ў цябе ў запасе ёсьць яшчэ адно жыцьцё – і калі яно раптам не складзецца, такой бяды: яго пражыве за цябе нехта іншы. Пражыве, пакуль ты, як дурань, будзеш бегаць басанож па расе, ап’янелы ад улады над дадзенымі табе часам і целам, над цемрай будучыні: no future for you. Гэтая ўлада здаецца вечнай. У маладосьці ты не задумваешся над тым, што ўжо пачаў пісаць сваю гісторыю – якая, на жаль, не падлягае рэдагаваньню. І правільна. Толькі камсамольскія кар’ерысты і мэнэджэры сярэдняга зьвяна ад пачатку пішуць сябе начыста.

Эпоха 90-х была ідэальным часам для памылак і экспэрымэнтаў – межы свабоды пашырыліся настолькі, што ты ня ведаў, за што хапацца, што яшчэ кінуць на пажыву ненаеднаму ўласнаму «я». 90-я – бясконцая чарада спакусаў на выбар, гэта адпушчаныя на свабоду рэцэптары, нэрвы, думкі, жаданьні, гэта амаль «дастаеўскае» адчуваньне, што бога няма і можна ўсё – і трэба пакаштаваць як мага болей, бо заўтра гэты рай могуць прыкрыць.

Старэйшаму пакаленьню дзевяностыя бачацца як панылы, цяжкі, шэры час – але мая генэрацыя ведае: гэта быў час самага вар’яцкага драйву і найвялікшай свабоды, калі лёгка дыхалася, думалася, сьпявалася і пілося, а дзяржава толькі зьбіралася зь сіламі, каб зрабіць ашалелым ад свабоды людзям ін’екцыю свайго снатворнага.

Наступнаму пакаленьню будзе ўжо значна цяжэй. Памылкі і экспэрымэнты каштавацьмуць яму даражэй, а выхад з ачмурэньня акажацца балючым і цяжкім. Парушаць, экспэрымэнтаваць, кідаць выклік і выходзіць за межы зробіцца ў гэтай краіне злачынствам «па змоўчаньні» – і з такімі людзьмі я сустрэнуся, калі генэрацыйны разрыў паміж намі зробіцца непазьбежным.

Я жахнуся іхнай несвабодзе.

Я раззлуюся на іхнае няведаньне.

Я пашкадую іх за іхную сьлепату.

І пазайздрошчу іх мэтанакіраванасьці і здольнасьці ня браць нічога блізка да сэрца.

І захачу напісаць гэтую кнігу.

Эмігрант Алег Іванавіч

Часам мне робіцца шкада, што я не нарадзіўся крыху раней; мне ўсё здаецца, што тады я абавязкова ўцёк бы з-за жалезнай заслоны ў вольны сьвет і цяпер даўно жыў бы з пашпартам якой-небудзь дэмакратычнай краіны, у прыгожым горадзе ля мора і займаўся б тым, што люблю. Чаму б і не? Зьявіцца на сьвет у 1950-я, неяк вырасьці да памераў савецкага чалавека, прыкінуцца паслухмяным, ляяльным, шэрым, дабіцца замежнай камандзіроўкі – і не вярнуцца. Або жыць так, каб цябе самога – выкінулі. Пазбавілі савецкага грамадзянства. Зрабіцца дысыдэнтам. Дыскрэдытаваць усё гэтае здыскрэдытаванае, выдрэсіраванае, дрысьлівае і дрымучае – і дадыскрэдытавацца да высылкі за межы імпэрыі.

І ўсё ж я чамусьці бачу сябе ў ліку тых, хітрэйшых.

Я пісаў бы ня горш за ўсіх гэтых убогіх сацрэалістаў – уступіў бы ў саюз пісьменьнікаў, займеў бы кватэрку, пару дачных сотак, пэўныя льготы, магчымасьць чытаць сваю графаманію розным мурамцам і ўрэнгойцам… І ўсё гэта – выдаўшы нейкія кніжачкі. Вядома, трошкі франдзіраваў бы, трошкі пісаў у стол.

Лічыцца, што пісаць – значыць мець дар праўды. Лухта. Пісаць – значыць мець талент да мімікрыі. Ці – дар на ўзровень вышэйшы – да пераўвасабленьня. Быць здольным ператварацца на патрэбу ў каго заўгодна з пэрсанажаў. У ваўка, казьляня, інсэкту, раку, гусачку, дублінскага яўрэя, бэрлінскага паліцыянта, Лаліту, Леніна, Аліндарку. Чаму б і не ў сярэдняга савецкага празаіка? Вечна шматабяцальнага, не заўважанага ў заганных сувязях, ідэалягічна правільнага, нікому асабліва й не патрэбнага...

А потым: «Алег Іванавіч, намячаецца паездачка ў ФРГ…»

Алег Іванавіч зьбірае паперкі. Алег Іванавіч усыпляе ўсіх сваёй бездакорнай біяграфіяй: тата – інжынэр, мама – настаўніца (і камсамольскі работнік). Алег Іванавіч праходзіць сумоўе. Алег Іванавіч атрымлівае замежны пашпарт. Алег Іванавіч у балоневым плашчыку і капелюшы. Вось ён ляціць самалётам «Аэрафлёту» у капіталістычны рай.

А вось зноў ён, Алег Іванавіч, туманнай раніцай, бледны, высокі, бясстрашны, пасярод чужога гораду, пра які столькі чытаў… Той самы Алег Іванавіч – і ўжо ня той. Выходзіць, азіраючыся, з гатэлю: паблізу яго чакаюць нямецкія сябры, зь якімі даўно ўсё ўмоўлена. Палітычны прытулак, беднасьць, казённая кватэрка для выгнаньнікаў, пакуты чужой мовы, катэдра ў правінцыйным унівэрсытэце, выступы на палітычных сходках, паездкі за кошт «пэнаў» за акіян. Прэмія за нуднаваты раманчык пра турму народаў, які так ніхто і не прачытаў. Свабода.

У 90-я ўсе гэтыя выгнаньнікі раптам зрабіліся на Захадзе нікому не патрэбныя.

Позіркі ўтаропіліся ў тых, хто застаўся.

Альгерд Бахарэвіч у Лянгенбройху, 2012 год. На стыпэндыі ў доме Гайнрыха Бёля

 

Скаргі і ўцёкі

Падаецца, вось ён, шанец нечага дасягнуць, не хітруючы і нікуды не ўцякаючы. Застацца. Дзе там. Мы засталіся – і зайздросьцім тым, хто зьехаў. А яны нам. Усё як раней.

І ўсё ж лепш такая эмігранцкая нябачнасьць, чым лёс усходняга эўрапейца, які дагэтуль марыць пра Эўропу, седзячы ў сябе дома. Дома мала што зьмянілася. Галоўным талентам Усходняй Эўропы дагэтуль застаецца талент своечасова адсюль уцячы. Мне сорак тры – і людзі наўкола мяне заўжды або марылі пра тое, каб зьехаць, або зьбіраліся, або проста: зьяжджалі.

Я зайздрошчу тым, хто нарадзіўся раней за мяне. Яны маглі паскардзіцца сьвету на нешта канкрэтнае – а значыць, ім было пра што пісаць. На адным болю, на адной несвабодзе, як на адным крыле, можна было ляцець доўга… А цяпер? Ня скардзіцца ж на тое, што табе проста задушліва тут жыць. На тое, што ты нарадзіўся ў 1975-м. Сам вінаваты. Ты сам вінаваты, што твае дзевяностыя прайшлі ў Менску.

Цяпер ніхто ня хоча ад нас скаргаў. Ад нас хочуць пераменаў. «Ну, нешта ж зьмяняецца…» – мармычам мы. Праўда? Ну і добра.

Усходняя Эўропа – гэта больш не цікава.

Калі толькі там, вядома, не ідзе вайна. Калі б я нарадзіўся раней, я быў бы ўдзельнікам вайны. Ужо адно толькі паводле паходжаньня. Салдатам вялікай прапагандысцкай бітвы. Вэтэранам, ахвярай, маленькім жаўнерыкам «халоднай» вайны. Вайна – добрая інфармацыйная нагода, вайна – самы прадаваны трэнд, вайна робіць любую літаратуру бачнай. Нават кепскую. І пісьменьнікаў робіць бачнымі, а іхныя дзіўныя мовы – чутнымі…

«Халодная» вайна – не выключэньне.

Чытаючы кнігі, знаёмячыся з рознымі людзьмі, з прагнай цікавасьцю шукаючы сьведчаньні і ўспаміны, я разумею, што, пэўне, у нечым яно так і выглядала: некалі савецкі пашпарт быў гарантыяй таго, што ты маеш права на паратунак і бачнасьць. Што табе ёсьць ад чаго ўцякаць. Што ты – беглы раб у пошуках свабоды. Прывід у пошуках цялеснае абалонкі.

Скрыпка беларуская

Але маладосьць не выбіраюць: маё дарослае жыцьцё пачалося акурат тады, калі заслона абрынулася. Толькі я атрымаў савецкі пашпарт, як вялікі сьвет раптам адчыніўся: свабода! А я быў яшчэ занадта малады, каб туды выправіцца – маёй місіяй было пакаштаваць свабоду на смак менавіта тут. Першае пакаленьне вольных беларускіх студэнтаў мусіла застацца дома і прыняць на сябе ўвесь шок, усю навізну і ўсю асалоду.

Мы мусілі пражыць гэтыя 90-я на радзіме – і на свае вочы пабачыць, як у нас яе крадуць. Мы былі занадта маладыя, каб нас нехта паслухаў. І занадта дурныя, каб прадугадаць наступствы.

Калі дзяцінства амаль для кожнага чалавека (якім бы яно ні было) – гэта страчаны рай, дык маладосьць – выгнаньне з раю. Рай – стан. Прыгожая нота, якая ўсё цягнецца і цягнецца. Рай задуманы так, што ты ня бачыш канца. Выгнаньне – гэта, хутчэй, працэс, дзеяньне, у якім цябе круцяць, торгаюць, б’юць па галаве, хапаюць за рукі і штурхаюць у сьпіну. Выгнаньне – кашэчы канцэрт у паўцемры. Выгнаньне нагадвае табе пра тваю канцовасьць і сьмяротнасьць. Выгнаньне – так грае скрыпка, пакутуючы і распавядаючы сваю гісторыю, кожным выгінам, кожнай струною…

Выгнаньне – гэта я разумею. У 90-я мяне наогул часта выганялі. Зь лекцый. З шэрагаў. З унівэру. З паседжаньняў. З храмаў культуры. З кабінэтаў. З рэпэтыцыйных кропак. З мастацтва. З Дому літаратара. Са сваіх жыцьцяў. З працы. З мовы. Пакуль у 2007-м я сам сябе ня выгнаў за мяжу. Але гэта было значна пазьней. Празь сямнаццаць гадоў пасьля таго, як у маім жыцьці раптам надышлі яны – дзевяностыя.

Рай, пекла, запаветы… Бог… Што гэта я такое вярзу, каго пераймаю? Я хутчэй агностык, чым атэіст. У дзяцінстве мяне так і не пахрысьцілі – баяліся за маміну кар’еру. У 90-я хрысьціцца я ўжо й сам не захацеў: як увайшоў у іх бязбожнікам, гэтак і выйшаў. Так і жыву – бяз бога.

Нязнайка ў Сонечным горадзе

Мне было гадоў дзесяць, калі я ўзяў у рукі кніжку савецкага пісьменьніка Мікалая Носава «Нязнайка на месяцы» – і так і ня змог адарвацца, пакуль не дачытаў яе да канца. Гэты антыкапіталістычны памфлет, удала замаскаваны пад дзіцячую казку – адзін з найлепшых твораў савецкай літаратуры. Я думаю, што ён моцна паўплываў на мяне як на асобу – разам з «Нататкамі пра Шэрлака Голмса», Уэлсам, Дзюма, Азімавым, Брэдбэры, «Адысэяй капітана Блада», Маўрам і іншымі любімымі кніжкамі той пары.

Праўда, мой бунтоўны і скажоны скрайнім індывідуалізмам розум усё ўспрымаў па-свойму: напрыклад, мне быў глыбока агідны «правільны» інтэлектуал і канфарміст Знайка, «фізык», тэхнар і зануда. Я заўжды быў на баку Нязнайкі – паэта, неслуха, фрыка і наіўнага зуха. Забаўна, што на пачатку 90-х я, вядома ж, прымушаў сябе лічыць Носава пустышкаю, бальшавіком і ворагам сапраўднай, заходняй свабоды і дэмакратыі. У дзевяностых «Месяц» з кнігі пра Нязнайку зваліўся проста нам на галовы – мы ўсе раптам апынуліся ў апісаным Носавым сьвеце, Знайкі, Нязнайкі, Пончыкі, Фуксіі і Сялёдачкі…

Пажыўшы ў дзікім лукашэнкаўскім «сацыялістычным капіталізьме», а потым сем гадоў на Захадзе, звар’яцелым ад спажывецтва і ўпэўненым у тым, што каштоўнасьць культуры вымяраецца ў продажах, я ўспомніў казку Носава. І са зьдзіўленьнем зразумеў, што ў ёй была свая праўда. Вядома, Захад – гэта ня толькі грошы і кансумэрызм, а яшчэ і дэмакратыя і падтрымка меншасьцяў, і мультыкульты, і вольны дух. А савецкая роўнасьць – проста цынічны міт, які толькі наіўныя Нязнайкі прынялі ўсур’ёз. І ўсё ж я маю сантымэнт да Нязнайкавай месяцовай Адысэі… Я бачу ў гэтым чалавечку сябе – няўрымсьлівага, рамантычнага, наіўнага, зь ветрам у галаве і поўнага дурацкіх плянаў…

Але рэч у тым, што тады, у 90-я, ніякага Месяца я не заўважыў. Месяц мне засланіла Места. Сонечнае, п’янае, бурлівае і да болю маё.

Мінск, канец 1980-х. Пачатак вуліцы Леніна, выгляд з боку плошчы Свабоды

 

Тут, тут, тут

Я пражыў усе свае 90-я ў Менску – горадзе, які імкліва зьнікае, пакідаючы сям і там дзіўныя «месцы памяці», якія я называю магічнымі брамамі. Я піў партвэйн, хаваючыся за руінамі старасьвецкіх дамоў – там, дзе цяпер буяе прылізаная Зыбіцкая, і гарэлку на Панікоўцы, і піва ля Фэлікса, я спраўляў малую патрэбу пасярод плошчы Незалежнасьці, атрымліваў у пысу ў дзікім, вусьцішным і поўным асацыяльных элемэнтаў Парку Горкага, бадзяўся па Чэрвенскім рынку і прадаваў сабакаў на Старажоўскім, граў панк-рок у даўно ня існых клюбах, купляў траўку на стадыёне «Дынама», пісаў вершы на старым чыгуначным вакзале і чытаў іх у падземных пераходах…

Што тут засталося ад таго Менску? Хіба піражкі зь мясам – дый яны ўжо ня тыя. Хіба людзі – але і зь імі, як высьветлілася, праблема. Людзі занятыя, яны будуюць свае жыцьці і кватэры ў крэдыт. Дзяржава будуе новы горад на месцы старога. Прагрэсіўныя грамадзкія колы выбудоўваюць стратэгіі змаганьня. Ідзеш па гэтай бяскрайняй будаўнічай пляцоўцы і адчуваеш раптам, як унутры нібыта загараецца лямпачка: тут, тут, тут. Тут ты жыў. Вось, тут, памятаеш: тут табе было страшна. А цяпер на месцы страху – будыніна. Будучыня. Быццам колішнія страхі выкарчаваў «Зелянбуд». Менск зрабіўся месцам падманлівага спакою, узьведзенай у абсалют бясьпекі, узорам паліцэйскай працы. Гвалт і жах схаваліся за сьцены высокіх дамоў. Ніхто ня бачыць, ня чуе, не крычыць. Толькі той псыхічна хворы хлопчык, што часам ходзіць вуліцай, на якой мы цяпер жывем, раптам як залямантуе на хаду:

«Ы-ы-ы!»

Ён ідзе пад нашым бальконам, уздоўж Асмалоўкі ў бок плошчы Перамогі, і пранізьліва енчыць: працягла, роспачна, балюча.

«Ы-ы-ы!!!» І здаецца, што гэта крык гораду прарваўся нарэшце вонкі скрозь забудаваную прастору. Крык паступова заціхае. Людзі зачыняюць за сабой вокны. Зіма.

Ножыкі

Дзевяностыя былі даўно. Дзевяностыя былі нядаўна. Некаторыя рэчы ўжо ніколі ня вернуцца. Некаторыя адгукаюцца самым нечаканым чынам.

Гомельшчына. Мы ідзем за дачкой па лесе, жонка зьбірае грыбы. У нас у руках пакеты і кухонныя, востра, па-вясковаму наточаныя нажы. Я кідаю свой нож наперад – і ён утыркаецца ў сырую зямлю лясной сьцежкі. Забытае, дзіўна прыемнае адчуваньне. Менавіта так мы гулялі ў ножыкі ў хмызах каля школьнага стадыёна. Утыркнуўся, увайшоў усім целам свайго прыгожага ляза – падыходзіш, абводзіш вакол яго кола, можаш рухацца далей. А калі нож з тупым гукам пляснуўся на зямлю – саступаеш ход суперніку. Ножыкі… А былі яшчэ ножыкі-«танчыкі»: наколькі я памятаю, там усё залежала ад таго, як кінуць нож: мудрагелістыя кідкі прыносілі больш перавагаў. Напрыклад, з-за сьпіны. Або паміж расстаўленых ног. А яшчэ была гульня ў краіны, у земляныя імпэрыі: дзе ножык утыркнуўся – там твая тэрыторыя...

Я спрабую расказаць пра гэта дачцэ. Здаецца, яна ня надта разумее. Хлопчыкі з нажамі на школьным двары – яе, жыхарку Гамбургу, гэта крыху палохае. Ці яна проста робіць выгляд?

Часам ножыкі з тых школьных гадоў лятуць даўжэй і трапляюць не туды. Вось нехта толькі што напісаў у мэсэнджэр. Ого, стары знаёмы, мы ня бачыліся 20 гадоў. Мы ўяўляем адзін аднаго – і перад нашымі вачыма тыя, маладыя твары, і ў вушах тыя, маладыя галасы. Адказваць – ці не? Мы належым нашым дзевяностым – або яны нам? Ці змаглі мы іх пераадолець у сабе, вырасьці зь іх, навучыцца ў іх нечаму? Ці гэта проста ўмоўнасьць? Час, які быў, мінуў, прамільгнуў, сышоў?..

Тое, чаго я больш за ўсё баюся ў такіх размовах з прывідамі 90-х – гэта настальгія. Непазьбежныя параўнаньні і высновы: тады мы былі лепшыя, жылі весялей і наогул там засталося ўсё шчасьлівае, сьветлае і жывое. Ня тое, што цяпер: работа, дом, клопаты, будзённасьць, грошы. «А памятаеш, як ты?.. А памятаеш Таньку?.. А Лаўрыка?.. А памятаеш, як мы?.. »

Ну, памятаю. І што?

Сярод дзесяці запаветаў мне не хапае аднаго. Навучыся забываць.

«Наша цудоўная маладосьць»

Жыць настальгіяй – убогі занятак. Людзей мусяць злучаць свабода, пяшчота і гордасьць, а не агульныя ўспаміны. Такія ўспаміны – наркотык, на які няцяжка падсесьці і потым гадамі мучыцца ад неадпаведнасьці твайго жыцьця фальшываму ідэалу «маладосьці».

Калі я думаю пра свае дзевяностыя, дык знаходжу там шмат глупства… І ня проста глупства: тупасьці, абмежаванасьці, брыдоты, наіўнасьці і легкавернасьці. Усё, што было ў дзевяностых, няхай там і застаецца. Я не магу падтрымаць размову з тым, для каго работа, дом, дзеці, будзённасьць і грошы ёсьць сумнай альтэрнатывай таму, страчанаму шчасьцю. Я думаю, што мой цяперашні сьвет значна больш цікавы, заняткі несувымерна зьмястоўнейшыя, людзі навокал глыбейшыя. Мне падабаецца, як мінае мой час. Я не хачу назад – нават калі б меў магчымасьць усё выправіць. Я падабаюся сабе такім, які я цяпер. У мяне няма ніякага жаданьня шмыгаць носам пад рытуальную бутэльку ці разразаць з кімсьці пракіслы торт памяці, аздоблены ягадкамі-згадкамі пра «нашу цудоўную маладосьць».

Мінск, канец 1980-х. Кавярня «Брыгантына» на перакрыжаванні Ленінскага праспекта і вуліцы Казлова

 

Чалавек зь дзевяностых

Цікава. Калі цяпер мы кажам пра кагосьці «чалавек зь дзевяностых», у нашым голасе гучыць шкадаваньне. Шкадаваньне, лёгкая пагарда, разуменьне, што нічога ўжо з гэтым чалавекам ня зробіш. Ён такі, ён застаўся ў дзевяностых. Няма сэнсу спрачацца. Чалавек зь дзевяностых безнадзейна адстаў, сьвет ідзе далей, безь яго.

А пра нас будуць казаць некалі: «людзі пачатку стагодзьдзя». Што мы пачуем у гэтых галасах?

Неяк мы з жонкай былі на сустрэчы зь пісьменьнікам Віктарам Казько. Той чытаў нейкія свае тэксты, задуманыя ў 80-я, напісаныя ў 90-я, а выдадзеныя ў наш час. Тэксты пра «сучасных» дзяўчат – паводле Казька, яны ўсе як адна мараць зрабіцца валютнымі прастытуткамі… Пра хлопцаў, чый ідэал працаўладкаваньня – рэкетырамі на рынку. Яшчэ там было нешта пра «дзяцей у гаўне»… Карацей, нешта такое натхнёнае савецкай перабудовачнай тэлевізіяй і фільмам «Маленькая Вера», нудная сацыяльная крытыка позьнесавецкага ладу, у якім аўтар дагэтуль жыве, бо сьвята верыць у тое, што напісанае ім – вечнае. Замест літаратуры – цёмнае, няўцямнае мармытаньне чалавека з васьмідзясятых, няздарная спроба выказаць дух часу з дапамогай мастацтва як ён яго разумее.

Ня дай бог сядзець вось так праз трыццаць гадоў і чытаць людзям свае старыя, безнадзейна састарэлыя тэксты, падумаў я.

Чалавек зь дзевяностых адчувае, што старэе, і думае, што гэта мудрасьць. Чалавек зь дзевяностых ва ўсім бачыць руку Масквы. Чалавек зь дзевяностых мусіць супраць нечага за нешта змагацца, і калі аб’ект недасяжны, ён кусае тых, хто побач. Чалавек зь дзевяностых вымяшчае сваю крыўду за тое, што прайграў, на іншых прайграўшых. Чалавек зь дзевяностых дагэтуль лічыць, што ва ўсім вінаватая дыктатура. Чалавек зь дзевяностых любіць «Пагоню» і сьцяг, але любіць сябе так і не навучыўся. Чалавек зь дзевяностых упэўнены, што яшчэ трошкі – і ідэальная Беларусь прыйдзе на месца гэтай, няўдалай, змаскаленай і замаскаванай пад незалежную дзяржаву. Чалавек зь дзевяностых чытае толькі тое, што было ці магло быць напісана ў дзевяностых. Чалавек зь дзевяностых ненавідзіць усялякіх «няправільных», на ягоны погляд, беларусаў, усю гэтую «навалач»: занадта крытычных і іранічных недаверкаў, інтэлектуалаў, постмадэрністаў, фэміністак, «підараў», анархістаў, часам – жыдоў. Чалавеку зь дзевяностых вельмі замінае гісторыя. Хутчэй бы яна ўжо скончылася, хай бы надышоў час ідэалаў. А яго чамусь усё не відаць. Хто вінаваты? Ня я, кажа чалавек зь дзевяностых. Я ж усё рабіў правільна. Дык чаму ж?..

Чалавек зь дзевяностых жыве так, нібы ў яго ёсьць пад рукой нейкі іншы народ. Ня гэты.

Чалавек зь дзевяностых.

Не, я сябе ім не лічу. Я занадта малады, каб мяне называлі чалавекам зь дзевяностых. Я супраціўляюся. Я скідваю іх сяброўскую руку з пляча. Я не пазнаю іх на вуліцы. Я з усяе моцы хачу застацца маладым, бо перада мной ёсьць вусьцішны прыклад: чалавек зь дзевяностых.

І тады 90-я пішуць мне ў фэйсбук, 90-я дасылаюць мне friend requests, 90-я ўпарта хочуць уцягнуць мяне ў сваё Сьвята Пралітай Сьлязы па мінулым.

Дык: ці адказваць на іхныя запыты?

Не

У гэтай кнізе ня будзе настальгіі. 90-я будуць, а настальгія – не. Я ня буду казаць: «а помніш?» Я напішу пра тое, што памятаю.

«Водка «Зверь»: похмелья не будет!» Утыркнуты ў зямлю ножык. «Наше чудо…» І гульня ў манэткі: чу! Правакацыя, палітыка, паэзія, партвэйн. Паліклінікі. Кніжкі і каханьні. Сьцягі! Булькатаньне паскуднага брэндзі і бумбамліт. Менск і мана. Гаражы і горыч. Мова і мары. Выкладчыкі і «Крыжачок». Нязгода і кампрамісы. Траўмы, шнары, зубы. Школа і…

Так, сапраўды. Вядома ж, спачатку была школа.

Шабаны пачатку 1990-х, махачы, гульні, школьны побыті рок-н-рол! Чытайце ў наступнай частцы кнігі Альгерда Бахарэвіча «Мае дзевяностыя».

Чытайце ўсе часткі кнігі Альгерда Бахарэвіча «Мае дзевяностыя»:

Разьдзел першы. 2018

Разьдзел другі. Школа

Разьдзел другі. Школа. Частка 2

Разьдзел трэці. Мова: гісторыя хваробы

Разьдзел трэці. Мова: гісторыя хваробы. Частка 2

Разьдзел чацвёрты. Студэнт з Гораду Цемры

Разьдзел чацвёрты. Студэнт з Гораду Цемры. Частка 2

Разьдзел пяты. Шэф у гістэрыцы

Разьдзел пяты. Шэф у гістэрыцы. Частка 2

Разьдзел шосты. Чытаць і пісаць

Разьдзел шосты. Чытаць і пісаць. Частка 2

Разьдзел шосты. Чытаць і пісаць. Частка 3

Разьдзел сёмы. Нязнайка ў Сонечным горадзе

Разьдзел сёмы. Нязнайка ў Сонечным горадзе. Частка 2

Разьдзел восьмы. Алег Іванавіч

Разьдзел восьмы. Алег Іванавіч. Частка 2.

Разьдзел дзевяты. Ноч

Комментировать